Stefan Zweig’ın Başyapıtı: Satranç

Öldükten sonra değeri anlaşılan yazarların son günlerdeki temsilcisi Stefan Zweig bu akımın önemli temsilcilerinden. Çünkü edebiyat dünyasında okurlar çağdaşlarının yazdıkları kitapları pek önemsememekte. Stefan Zweig ikinci dünya savaşı yıllarında edebiyat anlamında en verimli zamanlarını yaşadı. Gel gelelim o zamanlar gerek savaşın etkisi gerekse de çağdaşlarının vurdumduymazlığı dolayısıyla gündeme gelemedi. Ancak içinde bulunduğumuz zaman diliminde Stefan Zweig kısa hikâye ve roman kategorilerinde en çok aranan isimlerden biridir.

Stefan Zweig’ı popülerleştiren eseri ise tabii ki Satranç isimli kısa romanı. Roman olarak nitelendiriyor olsak da aslında Satranç çok gülü bir psiko-analiz eseri. Stefan Zweig bu kitabında karakterlerin duygu dünyalarını ve yaşama bakış açılarını oldukça kaliteli bir biçimde betimlemiş.  Satranç isimli bu başyapıtı ikinci dünya savaşının en şiddetli yaşandığı yıllar olan 1942 senesinde yayımlayan Stefan Zweig eserinde savaşın etkilerini de yansıtmış.  O yıllarda mevcut yönetimlerin baskıcı ve totaliter olması Stefan Zweig’ın bu kitabına da yansımış ve oluşan karamsar tablo Satranç isimli bu kitapta da kendisine yer bulmuş.

Satranç Kitabının Konusu

Stefan Zweig’ın edebiyat dünyasındaki yükselişini sağlayan Satranç isimli kitabında kullandığı dil son derece anlaşılır ve sade bir dil.  Öyle ki şuan hemen hemen bütün dillere çevrilmiş olan bu eser çeviri dillerinde de anlaşılırlığını korumuş.  Ülkemizde de çeşitli yayınevleri aracılığı ile yüzlerce kez baskısı yapılmış olan bu kitap Stefan Zweig’ın ustalık eseri olarak adlandırılmakta. Bir yolcu gemisinde geçen satranç müsabakaları üzerinden Stefan Zweig oldukça güçlü karakter tahlilleri yapmış. Kitap Amerika’dan Arjantin’e giden bu yolcu gemisinde seyahat eden Dr. B.’nin satranç şampiyonluğu bulunan Mirko Czentovic ile olan karşılaşması üzerinden ilerliyor.

Stefan Zweig’ın betimlemelerine göre Mirko Czentovic son derece yobaz ve kaba bir kişilik. Ana karakter olan Dr. B.’ de şampiyon ile maç yapmaya çalışan bir satranç ustasıdır. Olaylar da bu istek üzerine kurgulanmaktadır. Stefan Zweig bu kurgu dünyasını o kadar kaliteli bir biçimde oluşturmuş ki kitapta geçen olaylar sanki gerçek ve okuyucu bu olayları yaşıyor.  Kitap okumaya yeni başlayanlar ve kısa roman tarzı kitapseverler için mükemmel bir tercih olan Satranç kitabı Stefan Zweig’ın en çok satan kitabı.