Samsun’da Tarih Kokan Müzeler

Antik Çağ’lardan bu zamana kadar gelen Amisos isminden türeyerek şu an ki ismini alan Samsun, bölgenin konumundan dolayı ticaret limanı olarak büyük faydalar sağlamaktadır. Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmasıyla, milli mücadele dönemine başlanılması üzerine ilk rol oynayan şehir Samsun, Türk halkı için ayrı bir öneme sahiptir. Bu tarihi geçmişin yanı sıra diğer yandan Karadeniz Bölgesi’nin il yerleşim yeri olması da Samsun’da tarih kokan müzelerin bulunmasına katkı sağlamıştır.

Samsun’un Simgesi Bandırma Vapuru ve Milli Mücadele Parkı Açık Hava Müzesi

Samsun için tamamen simgeleşmiş olan Bandırma Vapuru, Mustafa Kemal Atatürk’ün 9. Ordu Müfettişi görevi esnasında kurmayları ile İstanbul güzergahından çıktığı vapurun aynısının yapılarak müze haline getirilmesiyle oluşturulmuştur. Bandırma Gemisi’nin en önemli rolü; tam olarak başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere Milli Mücadele döneminde Anadolu’nun içine doğru ilerleme sağlamak için görevlenen subayların, üç günlük deniz yolcuğunu yapan taşıt olmuştur. Bu yüzden Millet’in kaderini taşıyan gemi olarak da geçmektedir.

Başta Mustafa Kemal Paşa olmak üzere Milli Mücadele’nin Anadolu içlerine doğru ilerleyip tüm yurda yayılmasında büyük görevler üstlenen önemli subayları, üç gün süren deniz yolculuğunun ardından İstanbul’dan Samsun’a getirmiş ve adeta bir Millet’in kaderini taşıyan vasıta olmuştur.

Milli Mücadele Parkı Açık Hava Müzesi alanı içerisindeki müzede, Atatürk’ün fotoğrafları ve şahsi eşyalarıyla beraber kurmayların ve gemi mürettebatının bal mumu heykelleri de sergilenmektedir. Milli Mücadele Park alanında da Türkiye’nin en uzun seramik kabartmaları, Samsunlu 1200 şehidin ismini taşıyan Şehitler Yazıtı, milli mücadele döneminde yaşananları yansıtan 10 bronz kabartmaları ve yedi figürlü Milli Kurtuluş Anıtı bulundurulmaktadır.

Adres: Belediye Evleri, 55080 Canik/Samsun

Samsun’da Tarih Kokan Müzelerden Kent Müzesi

Tasarımı, bilgi kalitesini ve ziyaretçilerini her zaman interaktif iletişimi sayesinde ön plana çıkaran bir müze olarak dikkat çekiyor. Tam anlamıyla Samsun’da tarih kokan müzelerden biri olarak değerlendirilen Kent Müzesi, içerisinde kentin demiryolu tarihinin izleri yer almasıyla şehrin tarihinde Samsunluların geçmişiyle buluşabileceği bir merkez olarak kente kazandırılmıştır.

Kent Müzesine Doğru

2004 yılı içerisinde Tarihi Kentler Birliği’ne üye olarak Samsun’da kent belleği olarak kayıt altına alınarak kurulum başlamıştır. 2007 yılında da kentin tarihi ve kültürel değerlerini korumak amacıyla gerçekleştirilen çalışmalar hız kazanmaya başlamıştır. Samsun için kent belleği üzerinden aktarımların gerçekleşeceği ve toplumsal hafızaya yönelik şehir müzelerinin canlı tutulacağı proje haline gelen “Her Kente Kent Müzesi” başlığı altında proje olarak sunulmuştur.

Müze içerisinde bir yandan Devlet Demiryolları bir yandan da Demirspor tarihinin yansıması ile bahçenin içerisinde kutlama törenleri ayrı bir yer edinmiştir. Samsunluların geçmişini yansıtan müzenin içerisinde ise Samsunlu ünlüler, şehrin kronolojik tarihi ve tütüncülükle ilgili eserler bulunmaktadır.

Adres: Zafer, Atatürk Blv. No:22, 55060 İlkadım/Samsun

Geçmiş İzlerden Arkeoloji ve Etnografya Müzesi

Tarih kokan müzelerden bir diğeri olarak nitelendirebildiğimiz bu müzenin içerisinde, herkesin en çok ilgisini çeken arkeoloji ve etnoğrafik eserler sergilenmektedir. Arkeolojik alanında ise İlk Tunç Çağı, Hitit, Helenistik ve Roma dönemlerine tarihlenen bronz, pişmiş toprak, kemik eserler sergilenirken ayrı bir alan oluşmuştur. Bu kalıntıların dışında da farklı yapı olarak bronz atlet heykelleriyle birlikte Eski Tunç Çağına ait ameliyat edilmiş kafatasları, antik Amisos kenti buluntuları yer almaktadır. Eski dönemlerden de yine Roma imparatoru Alexander Severus zamanında da Amisos Mozaiği, Amisos mezar odası ve hazinelerinin yanı sıra Helenistik Çağa ait takılar yer almaktadır.

Müzenin en önemli alanı ise Amisos mezarlığının bulunduğu odada M.IV-III. Yüzyıllardan kalma eserlerin de bulunmasıdır. Bu alanın içerisinde bulunan eski kalıntılar ise taç, küpe, bilezik gibi eserler olarak dikkat çekmektedir. Bunların dışında Cumhuriyet dönemi içerisinde basıma alınmış paraların yer alması ve Samsun’a ait bindal, peşkir, cepken, saat keseleri, el yazmaları ve Kuran’ı Kerim’ler de bulunmaktadır. Yöresel olarak kesici ve ateşli silahlar da özenle hazırlanan ayrı bir vitrinde korumalı olarak yerleştirilmiştir.

Adres: Kale, No:5, 19 Mayıs Blv. Atatürk Müzesi, 55030 İlkadım/Samsun

Eşi Benzeri Olmayan Ambarköy Açık Hava Müzesi

Tarih kokan müzelerden Ambarköy Açık Hava Müzesi, köy havasını sevenlerin daha çok dikkatini çekmektedir. Müze içerisinde insanların günlük hayatlarında kullandıkları ancak bugün sadece akıllarda kalan tarihi eser, alet ve eşyalar bulunmaktadır. Bu eşyalar artık müze olarak değerlendirilen bir samanlığın içerisinde yer almaktadır. Eski zamanlardan kalarak günümüze kadar gelen eşyaların yer aldığı Ambar Müze içerisinde toplamda 427 eser yer almaktadır. Elektriğin olmadığı zamanlarda ise ışığın gaz lambası olarak üretildiği ve haberlerin de dinlenildiği eski radyoların bulunması da nostaljik havaları günümüze tam anlamıyla yansıttığı için en önemli tarih kokan müzeler arasında yer almıştır. Çok önceden kullanılan paraların ve kurmalı telefonlarla beraber müze içerisinde birden çok esere yer verilmiştir.

Ambar köy içerisinde 22 buğday ve saklama ambarları arasında 4 ahşap evin, 2 sergenin ve 2 mısır selenderiyle beraber 4 su kuyusunun bulunması da bu köyü bir hayli özel kılmaktadır. 300 yıllık Şeyhülislam Mehmet Efendi Ahşap Camisi ile dünyada başka bir örneğinin daha olmadığı köy konseptli müzenin değeri daha da artmaktadır. Köy içerisinde akan deresi, gölü, su değirmeni, seyir kulesi, ahşap çocuk oyun parkı, ahşap ve zincirli köprüleri ve külliyesi ile hem fotoğraf severlerin hem de köy ortamını özleyenlerin gönüllerini fethetmektedir.

Adres: Akpınar, 55760 Ladik/Samsun

Tarih Kokan Müzelerden Atatürk Evi ve Müzesi

Samsun’da tarih kokan müzelerden bir diğeri de Atatürk Evi ve Müzesi’dir. Atatürk’ün şehri Samsun’da ilk zamanlarda yapıldığı düşünülen üç katlı “Mesudiye Oteli ” Mustafa Kemal Paşa’nın karargahı olarak tahsis edilmiştir. 25 Mayıs ve 13 Haziran 1919 tarihlerinde çalışmaların yapıldığı binada eşyaların hepsi aynı düzenle beraber muhafaza edilmiştir. Bir zaman İtfaiye Amirliği için kullanılsa da ilk katta el sanatı sergileme olarak, ikinci katta da Atatürk’ün çalışma odası, yatak odası ve dinlenme odası olarak yeniden düzenlemeler yapılmıştır. 

Üçüncü katta; Milli mücadele için yapılan ön hazırlıklarının illeri yansıtması adına Amasya, Sivas, Erzurum ve Ankara odaları dizayn edilmiştir. Özel olarak tasarlanan bu odalarda ise o dönemlerden kalma yapılan çalışmalar, resim ve yazılarla yansıtılmıştır. Kentin tarihini büyük ölçüde yansıtan bu müze, bu sebeple tarih kokan müzeler arasında yer almaktadır.

Adres: Kale, 19 Mayıs Blv. no:3, 55030 İlkadım/Samsun

Ulu Önder’e Armağan Gazi Müzesi

İlk olarak 1902 yılında Jean İonnis Mantika tarafından dört mağazayı kapsayan otel olarak inşa edilmiştir. Mustafa Kemal Paşa ilerledi yolda devamlılık sağlamak için 9. Ordu Müfettişi olarak 19 Mayıs 1919 Pazartesi günü sabah 8’de Samsun’da kalmak için başvurduğu ilk yerdir. Otelin sonraki adı ise Mıntıka Palas Oteli olmuştur. O zamanlarda boş kalan ve müşterisi olmayan bir otel olmasından dolayı Askeri Hastaneden karyola, komşulardan yatak ve yorgan, daireden masa, sandalye, yazı takımı gibi eşyalar getirtilerek Atatürk’ün hizmetine verilmiştir. Samsun’a ikinci defa gelişlerinde yanlarında eşi Latife Hanım’da gelmiştir. Daha sonralarında sık sık kenti ziyaret ettiği için Samsun halkı tarafından kendisine armağan edilmiştir. 

Tapuya gidilerek Mustafa Kemal Atatürk adına kaydedilen bu bina sonrasında ise 1939 yılından itibaren Müze olarak değerlendirilmiştir. İlerleyen dönemlerde de Ankara Anıtkabir Müzesi’nden getirilen Atatürk’ün kendisine ait olan 105 parça eserin teşhir ve tanzimi yapıldıktan sonra 1 Temmuz 1968’de fuarla birlikte ziyarete hazır hale getirilmiştir. Samsun’da tarih kokan müzelerden bir diğeri olarak değerlendirilmektedir.

Adres: Kale, Gazi Cd. No:62, 55030 İlkadım/Samsun

İlk İnsan Yerleşkesi Arkeoloji Vadisi Müze Ev

İnsanlık için büyük bir yeri olan ve uzun zaman öncelerine dayanan Karadeniz’deki ilk insan yerleşkesi Tekkeköy Mağaraları M.Ö 10.000 ila 60.000 yılları arasında oluşan medeniyetleri yansıtmaktadır. Arkeoloji vadisi olarak düzenlenen ve tarih kokan müzelerin başında gelen bu yer, o dönemin yaşayışı hakkında bilgiler verirken içerisinde heykeller de bulundurmaktadır. Tarihi yapısının olmasının yanında bir de imitasyon müzenin bulunmasıyla daha çok değer katılan bu alan içerisinde bulunan aletler, aynı döneme ait buluntuları sergilemek üzere hazırlanmıştır.

Bu alanın avantajlarından biri açık hava müzesi olması ve etrafında piknik ve mesire alanını bulundurmasıdır. İlçenin merkezinde olmasıyla ve içeriğinde yeşilliği yansıtmasıyla da misafirlerini kendisine hayran bırakmaktadır.

Adres: 23 Nisan, Delikli Kayalar Sk. No:50, 55300 Tekkeköy/Samsun

Tarih Kokan Müzelerden Türkiye’nin İlk Mübadele Müzesi

Kentteki tarih kokan müzeler arasında yer alan Mübadele Müzesi, şehrin en önemli noktalarından biridir. Mübadillerin yanlarında getirmekle sorumlu tutuldukları ve günlük hatta kullandıkları eşyaların yanı sıra; el dokuması yün parçalar, kumaş türü eserler ve mutfak eşyaları ile fotoğraflar, mektuplar ve önemli belgeleri bulunduran müze ayrıca ilk olmasından dolayı da dikkat çekmektedir. Müzedeki materyaller yaklaşık bir asırlık geçmişe sahiptir.

Adres: Çeşme Mah. Eski Şube Sok. No:8 Alaçam

Tarihi Eserlerin Ev Sahibi Bafra Müzesi

Bafra İlçesinde bulunan ve tarih kokan müzeler arasında yer alan Bafra Müzesi, daha öncelerden Büyükcami Mahallesi’nde yıkılmak üzereyken kurtarılmak amacıyla yeniden inşa için hazırlanmıştır. 1858 yılında yapılan bu yapı, bir süre Şehir Kulübü ile Öğretmenevi olarak kullanılan bir yapı olarak da bilinmektedir.

Özel olarak sürdürülen çalışmalarda 30 yıldır İkiztepe kazıları olarak meydana gelmiştir. Samsun’da sergilenen tarihi eserlere ev sahipliği yapmaktadır. Bununla beraber daha öncelerden yapılan çalışmalardan elde edilen M.Ö. 5000-4000 yıllara dayanan İkiztepe Köyü sınırlarında bulunan kalıntılar yer almaktadır. Bunlar İkiztepe’de “1971 yılından itibaren yapılan yüzey araştırmalarında 57 höyük tipi, 6 düz yerleşim yeri, 25 antik çağ ile hemen sonrasına ait kalıntı, 48 tümülüs, 5 kaya mezarı, 3 mezarlık, 1 kale, 1 hamam ve bir köprü olarak bilinmektedir. Bu gibi özellikleri ve içeriğiyle kentte tarih kokan müzelerden biri olarak nitelendirilmektedir.

Adres: Büyükcami Mah Müze Sok. No:11, 55400 Bafra/Samsun