Atatürk’ün Samsun’da Geçirdiği Günler

Mustafa Kemal Atatürk 19 Mayıs 1919 tarihinde Samsun’a gelerek milli mücadeleyi başlattı. Bu sürecin nasıl geliştiğini, Atatürk Samsun’a geldikten sonra neler yaşandığını merak edenler için kronolojik sırayla derledik. İşte Atatürk’ün Samsun’da geçirdiği günler:

• 30 Nisan 1919 – Atatürk’ün Samsun’da geçirdiği günlerden bu günde, 9. Kolordu Komutanlığı’na atandığına dair hükümet kararnamesi dönemin padişahı Vahdettin tarafından onaylandı.
• 5 Mayıs 1919 – Takvim-i Vekayi’de Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a atandığı emri yayımlandı.
• 16 Mayıs 1919 – Mustafa Kemal Paşa karargah ekibiyle beraber Bandırma Vapuru’na binerek yola çıktı. Vapur, İstanbul’da Kız Kulesi açıklarında İngiliz deniz güçleri tarafından durduruldu. Fakat yoluna devam etmesine izin verildi.
• 17 Mayıs 1919 – Mustafa Kemal’le beraber Samsun’a giden ekipte olan Hüsrev Gerede’nin daha sonra anılarında anlattığına göre o gün hava çok kötüydü, herkes yataklardaydı. Vapur saat 09:30 civarında İnebolu’ya vardı. 17 Mayıs gecesi hava şartlarından dolayı çok kötü geçti.
• 18 Mayıs 1919 – öğlene doğru Bandırma Vapuru, Sinop Limanı’na yanaştı. Mustafa Kemal ve arkadaşları tıraş oldular, yıkandılar ve güverteye çıkarak hava aldılar. Saat 15.00’de Liva Mutasarrıfı Tevfik Bey İzmir’in işgali hakkında yazılı bilgi ulaştırdı.
• 19 Mayıs 1919 – Atatürk’ün Samsun’da geçirdiği günlerden 19 Mayıs 1919 günü, kendisi ve karargahı sabah saatlerinde Samsun’a vardı. Kurmay Binbaşı Mahmut Ekrem sandalla vapura geldi ve Atatürk’ü Samsun’da ilk karşılayan kişi oldu.  

Atatürk ve beraberindekiler Samsun’da iskelede halk ve bir müfreze tarafından karşılandılar.

Mustafa Kemal, Mantika Palas Oteli’ne yerleştiler. 9. Ordu Müfettişliği’nin bayrağı otelin balkonuna asıldı. Diğer karargah üyeleri de Karadeniz Oteli’ne yerleşti.

Ekip bir süre dinlendikten sonra Samsun Belediyesi binasına geçti ve belediye meclisiyle toplantılar yaptı.

Mustafa Kemal Paşa, işe Samsun ve çevresinde gerekli güvenlik önlemlerini almakla başladı. Bu kapsamda hükümete daha önce dahiliye Müsteşarı olarak görev yapmış olan Hamdi Bey’in Samsun Müsteşarı olarak atanmasını teklif etti. Atama işlemleri sonuçlanana kadar 3. Kolordu Komutanı Albay Refet Bey (Refet Bele) vekil olarak atandı.

1919 Yılında Atatürk’ün Samsun’da Geçirdiği Günler

• 20 Mayıs 1919 – Mustafa Kemal, Sadaret Makamı’na iki telgraf yolladı. Birinde Yunanlıların İzmir’i işgalinden, diğerinde İngilizlerin mütareke şartlarına uymayarak Samsun’a 200 asker çıkarttıklarından bahsetti. Hükümetin mütareke emirlerine uyulmaması ile ilgili gereğini yapmasını istedi ve halkın bu gibi durumlardan etkileneceğini belirtti.
• 21 Mayıs 1919 – Mustafa Kemal Paşa bir rapor hazırladı. Bu raporda sancak içinde asker kaçakları ağırlıklı olmak üzere Müslim, Ermeni ve Rumlar tarafından kurulmuş olan bazı çetelerin bölgede adam öldürme ve hırsızlık eylemleri gerçekleştirdiğinden bahsetti.
• 22 Mayıs 1919 – Paşa, kurmay heyetinden bazı kişileri de yanına alarak İngiliz temsilcilerle görüştü. Bu görüşmeden edindiği bilgileri ve kanaati Sadaret Makamı’na iletti. 
• 23 Mayıs 1919 – Mustafa Kemal, o sırada Ankara’da olan 20 Kolordu Komutanı Ali Fuat Paşa’ya bir telgraf çekti ve Samsun’a geldiğini haber verdi.
• 24 Mayıs 1919 – Paşa, Erken-ı Harbiye Riyasetine bir telgraf yolladı. Telgrafta Osmanlı devletinin iç güvenliği sağlamak konusunda yetersiz kalmasının sebebinin jandarmanın İtilaf devletleri tarafından kısıtlanmış olması şeklinde belirtti.
• 25 Mayıs 1919 – Mustafa Kemal Paşa ve kurmayları 3 araba ile Havza’ya doğru yola çıktılar. Öğlen saatlerinde Kavak Nahiye Müdürlüğü’ne uğradılar. Sonra Havza’ya geçtiler. Havza’da Mustafa Kemal Paşa, Mesudiye Oteli’nde; kurmayları Ali Osman Ağa’nın konağında ağırlandı.
• 26 Mayıs 1919 – Mustafa Kemal, Havza’yı temsilen gelen 7 kişiyi kabul etti. Heyete Havza’nın zor bir durumda olduğunu, ancak umutsuzluğa kapılmamalarını, vatan savunması için vakit kaybetmeden Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kurmaları gerektiğini söyledi.
• 28 Mayıs 1919 – Havza Kaymakamı Fahri Bey ve Havza Belediye Başkanı İbrahim Bey’in liderliğinde Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu.
• 30 Mayıs 1919 – Havza’da belediye binası önünde mevlit okundu ve milli mücadelenin ilk mitingi düzenlendi.
• 3 Haziran 1919 – Mustafa kemal, Harbiye Nezareti’ne mitingleri engellemek için hiç kimsede takat ve kudret göremediğini bildirdi.
• 6 Haziran 1919 – Havza’da ikinci miting düzenlendi.
• 8 Haziran 1919 – Mustafa Kemal, İstanbul’a geri çağrıldı.
• 10 Haziran 1919 – İstanbul’dan yapılan geri dön çağrısına uymayan Mustafa Kemal bir tamim yayınladı ve milli bağımsızlık uğruna bütün varlığıyla ve milletle beraber sonuna kadar çalışacağına söz verdi.
• 12 Haziran 1919 – Mustafa Kemal sabah saatlerinde Havza’dan Amasya’ya geçti.

Atatürk’ün Samsun’da geçirdiği günler, milli mücadele destanında önemli bir yere sahiptir. Böylelikle Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun günleri de ikinci ziyaretine kadar sonlanmış oldu.