Osmanlılar zamanında yoksul insanların ve öğrencilerin karınlarını doyurmak için kurulan mutfaklara İmarethane denirdi. 1459 yılında Yörgüç Paşazade Mustafa Bey tarafından Samsun’un Havza ilçesinde bulunan kaplıcaların hemen gerisinde yer alan bölgede bir imarethane yaptırılmıştır. II. Murat zamanında yapılan bu aş evinde(imarethane) askerler, fakirler ve dervişler, yemeklerini yemişler, konaklamışlardır.1850 ile 1906 yılları arasında bu imarethane boş kalmış, daha sonra o zaman görevine devam etmekte olan vali tarafından tadilattan geçirilip askeri depo olarak kullanılmaya başlanmış. Zamanla kubbeleri yıkılmış ve harap bir görüntüye bürünmüş ve yapı iyice yıpranmış, 1938 yılında büyük bir onarımdan geçerek restore edilmiştir. 1940 yıllarına doğru kullanıma hazır hale gelen imarethane Halk Kütüphanesi olarak hizmete sunulmuş 1982 yılına kadar bu amaçla kullanılmıştır.1996 ve 1997 yılları arasında bir takım düzenlemelerden geçirilip tekrar aş evi olarak görevine devam etmektedir. İmarethane binası 2007 yılında yeniden elden geçirilip, kullanışlı hale getirilmiştir. Havza’da bulunan bu tarihi imarethane; meraklılarının mutlaka ilgisini çekecek ve ziyaretçilerini bekliyor olacaktır.
