2020 Yılında Samsun Nüfusu

Samsun nüfusu, bu kentte yaşamını sürdüren birçok insan açısından merak konusudur. Karadeniz Bölgesi’nin Orta Karadeniz bölümünde yer almaktadır. Bulunduğu konum itibariyle zengin su kaynaklarına ve verimli tarım topraklarına sahiptir. Kızılırmak ve Yeşilırmak akarsuları geçer ve buradan Karadeniz’e dökülürler. Bu akarsular taşıdıkları verimli alüvyalleri denizle buluştukları noktada biriktirerek Çarşamba ve Bafra ovalarını oluşturmuşlardır. Bu verimli ovalar tarımı iyi bir gelir kaynağına dönüştürmüş ve bu durum şehrin ekonomisiyle birlikte Samsun nüfusunu da etkilemiştir.

Coğrafi konum şehirleri başta ekonomik ve siyasi olmak üzere birçok alanda etkilemektedir. Bunlardan en çok etkilenen ise nüfustur. İnsanlar yaşam mücadelesi verirken bazı öncelikleri vardır. Barınabilmek ve beslenebilmek bu önceliklerin en başında gelmektedir. Samsun sahip olduğu coğrafi konum sayesinde ekonomik anlamda çok çeşitli iş imkanları sunmaktadır.

Tarım, ticaret, denizcilik, ulaşım, sanayi, hizmet gibi birçok sektörde iş imkanına sahip olması insanlar için bu şehirde yaşamayı cazip hale getirmiştir.  Tarımın yanı sıra deniz ticareti, sanayi, eğitim, sağlık gibi imkanlar da nüfusun artmasını büyük oranda etkilemiştir.

Şehirde bulunan üniversite sayısı ikiye çıkarılmış ve öğrenciler açısından Samsun nüfusu daha da artarak şehrin ekonomik anlamda işleyişini sürekli hale getirmiştir.

Bu ve benzeri etkenlerle her geçen yıl Samsun nüfusu giderek artmıştır.  9.352 kilometrekare yüzölçümüne sahip Samsun’da kilometrekare başına 144 kişi düşmektedir.  2019 yılı sonundaki verilere göre Samsun’un nüfusu 1.348.542 kişidir.

2019 yılında Samsun nüfusu 12.826 kişi artış göstermiştir. Nüfusun yüzde 49.61’lik bölümü erkek, yüzde 50.39’luk bölümü kadındır. Samsun’daki erkek sayısı 669.055 kişi, kadın sayısı 679.487 kişidir.

Geçmiş yıllardaki artış verileri baz alınarak yapılan hesaplamalara göre 2020 yılında Samsun nüfusunun 1.353.037 kişi olduğu tahmine edilmektedir. 2020 yılı Samsun nüfusuna dair net bilgiler 2021 yılının başında açıklanacaktır.

1800’lerde Samsun

1800’lü yıllarda Samsun; Osmanlı Devleti tarafından yönetilmekteydi. 1774 yılında Osmanlı Devleti tarafından vergileri toplaması amacıyla Canik muhassıllığına Canikli Ali Paşa atanmıştır. Bu 1808 yılına kadar böyle devam etmiştir. III. Selim’in son dönemlerinde ise Hazinedar Süleyman Ağa’nın ailesi Canik muhassıllığına atanmıştır. 19. Yüzyıl ortalarına kadar Samsun’da söz sahibi olmuşlardır.

1800’lü yılların ortalarından itibaren tütün üretiminin yaygınlaşması ve Karadeniz’de buharlı gemi ticaretinin de başlamasıyla Samsun tekrar gelişmeye başlamıştır. İlde yaşanan ticari yenilikler ile birlikte ekonomik potansiyel zenginleşmiş ve şehrin nüfusu giderek artmıştır.

İş imkanı arttıkça insanlar çalışabilmek için kırsal kesimlerden merkeze gelmeye başlamıştır. Dolayısıyla Samsun nüfusu da artış göstermiştir. Sadece bununla kalmayıp Trabzon ve Ege kıyıları, İç Anadolu ve Kafkasya’dan gelenler de şehre yerleşmişlerdir.

Transit limana sahip oluşu Samsun’u zengin bir ticaret kenti haline dönüştürmüştür. Fakat 1869 yılında yaşanan büyük yangınla nerdeyse şehrin tamamı yanmıştır. Şehir yetkililerin görevlendirdiği Fransız bir mimar tarafından hazırlanan plana göre yeniden imar edilmiştir. 1893 yılında Osmanlı İmparatorluğu kadın, çocuk, yaşlıları da nüfus sayımına dahil ederek nüfusla ilgili ilk kesin bilgilerin elde edilmesini sağlamıştır. 

1893 yılında gelen bir diğer yenilik ise bu yıla kadar merkezden atamayla göreve gelen Samsun Belediye Başkanı, 1893 yılında ilk defa halkın seçimi ile işbaşına gelmiştir.                 

1900’lerin Başında Samsun

1900’lü yılların başında Samsun ve Osmanlı Devleti’nin yönettiği diğer iller, ülkenin sahip olduğu jeopolitik konum sebebiyle zor bir dönem geçirmektedir. Rusya başta olmak üzere batılı ülkeler tarafından ele geçirilip paylaşılması planlanan Osmanlı Devleti’nin sınırları içerisinde yer alan tüm şehirler bu durumdan etkilenmiştir. Dış güçler Osmanlı Devleti bünyesinde yaşayan azınlıklara vaatlerde bulunarak isyan etmelerini sağlamışlardır.

Bu yıpratma politikası doğrultusunda ön planda olan Ermeni ve Rum halkı Karadeniz Bölgesi’nde halka türlü eziyetlerde bulunmuştur. Samsun’da Ermeni ve Rum baskılarına maruz kalmıştır. Rumlar çeteler kurmuş ve Samsun’da tarımla uğraşan halkın ürünlerine, topraklarına el koymuşlardır. Hal böyle olunca büyüyen gelişen Samsun ekonomisi gerilemeye başlamıştır. Birinci Dünya Savaşı yıllarında ticaret felce uğramıştır.

Samsun 10 Temmuz 1915 yılında Rus savaş gemileri tarafından topa tutulmuştur. 1916 ve 1917 yılları boyunca bu durumu devam ettirmişlerdir. Devlete ve halka ait olan birçok yapı tahrip edilmiştir. Ta ki; 19 Mayıs 1919 da Mustafa Kemal Atatürk’ün kurtuluş mücadelesini Samsun’da başlatmasıyla tarihin seyri değişmiştir. Halkla el ele veren Ulu Önder Atatürk başlatmış olduğu bu mücadeleyle başta Samsun olmak üzere tüm ülkeyi ekonomik, sosyal ve siyasal yönden değişim ve gelişmelere açık hale getirmiştir.

Cumhuriyetin İlk Yıllarında Samsun

Samsun, 1923 yılına kadar Osmanlı hakimiyetinde bulunmuştur. 19 Mayıs 1919 tarihinde Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışıyla başlayan mücadele nihayet sonuç vermiş ve 1923 yılında Cumhuriyet ilan edilmiştir. Kurtuluş Savaşı sürecinin başlangıç merkezi olması sebebiyle özel bir konumu olan Samsun “19 Mayıs Kenti” olarak anılmaktadır. Bu başarıya olan minnet duygusuyla ilan edilen 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı yurtta her yıl coşkuyla kutlanmaktadır.

Samsun’da Osmanlı döneminde ve cumhuriyetin ilk yıllarında yönetim birimi Canik adında bir sancaktır. Sancağın merkezi ise Samsun kazasıdır. Milli mücadele döneminin bitmesi ve Cumhuriyet’in ilanı ile ülke sınırları içinde kalan Canik, sancak ve mutasarrıflıkların il yapılmaları üzerine Samsun adını alarak il olmaya hak kazanmıştır.

1923 yılında Samsun nüfusunun belirlenebilmesi için bir mübadele yapılmıştır. Samsun’da bulunan Rumlar Yunanistan’a göç etmiştir. Rumlardan boşalan yerlere ise göçmenler yerleşmiştir. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte il olan Samsun il merkezi dışında beş farklı ilçeye bölünmüştür. Bunlar; Bafra, Çarşamba, Havza, Terme ile Vezirköprü’dür.

1950’lerde Samsun

1950’li yıllara kadar Samsun’da olduğu gibi Türkiye’de de güçlü bir kentleşme eğiliminin bulunmadığı görülmüştür. Fakat 1950’den itibaren ülke hızlı bir kentleşme sürecine geçmiştir. Doğu – Batı ekseninde taşımalar için transit bir liman noktası olması sebebiyle tarih boyunca önemli bir şehir olmuştur. Bu amaç doğrultusunda Samsun’un bulunduğu konum ve önemine layık bir limana sahip olması için 1953 yılında bir şirket bu işi üzerine alarak liman inşasına başlamıştır.

Şirket, 1960 yılına gelindiğinde dalgakıran ve rıhtımların inşasını bitirmiştir. Böylece Samsun Limanı, önemli miktarda yükleme ve boşaltma yapılan liman olma özelliğini kazanmıştır.

Bununla birlikte sağlık ve eğitim alanlarında da yenilikler yapılmıştır. SSK Hastanesi 1953’te, Halk Eğitim Merkezi 1954’te, Samsun Havalimanı 1957’de açılmıştır. Kızılay Kan Merkezi ise 1959’da kurulmuştur. 1950’li yıllarda yapılan bu yeniliklerle birlikte, geçmişte sahip olduğu önemli konumuna tekrar kavuşan Samsun bu özelliğiyle ilerleyen yıllarda da dikkat çekmeyi başarmıştır.

Samsun’un Büyükşehir Oluşu

Samsun M.Ö.760 – 750 yılları arasında Miletoslular tarafından Amisos adıyla kurulmuş ve o günden itibaren cumhuriyetin ilanına kadar birden fazla devlet tarafından yönetilmiştir.

Samsun sırasıyla; Pers, Makedonya, Pontus, Roma, Bizans, Danişment, Selçuklu ve Osmanlı gibi devletlerin hakimiyetinde kalmıştır. Osmanlı döneminde Kanun-i Esasi ile birlikte batılılaşma hareketleri kapsamında modern belediye sistemini uygulama kararı alınmıştır. Bu doğrultuda Canik Sancağı’nın bir şehri olan Samsun, İstanbul’dan atanan belediye başkanlarıyla yönetilmeye başlanmıştır. Samsun Şehremaneti adıyla anılmakta ve taşra belediyeleri arasında yer almaktadır.

1893 Yılına kadar İstanbul’dan merkezden atama ile yönetilirken 1893 yılında alınan kararla ilk defa belediye başkanı halkın seçimiyle göreve gelmiştir.  2 Eylül 1993 tarihinde kabul edilen 504 numaralı kanun hükmünde kararname ile büyükşehir belediyesi olmuştur. Samsun Büyükşehir Belediyesi adını alırken yetkileri ve görev alanı da genişlemiştir.

Günümüzde Samsun Nüfusu

Samsun’un; Alaçam, Atakum, Bafra, Çarşamba, Yakakent, Ladik, Canik, Havza, Kavak, 19 Mayıs, Asarcık, Ayvacık, Tekkeköy, Terme, Vezirköprü, İlkadım, Salıpazarı olmak üzere toplam 17 ilçesi vardır. 9.352 kilometrekare yüzölçümüne sahip ilin nüfus yoğunluğu ise 144 kilometrekaredir.

Samsun topraklarının yüzde 46.87’si tarım alanıdır. Bu tarım alanlarında tütün, buğday, pirinç, şekerpancarı, mısır, fındık, ayçiçeği, meyve ve sebze olmak üzere birçok çeşit ürün yetiştirilmektedir.

Samsun tarımın yanında sanayi bölgesi oluşuyla dikkat çekmektedir. Bu durum da Samsun nüfusunu etkileyen faktörlerden biridir. Şehirde bulunan 19 Mayıs Üniversitesi’nin 30.000 kişilik öğrenci kapasitesi vardır.

Karadeniz Bölgesi’nin turizm potansiyeli en yüksek şehirlerinden biridir.  Şehirde bulunan çeşitli ulaşım olanakları, tarihi ve kültürel zenginlikleri, yaz ve kış turizmine olanak sağlayan imkanları Samsun ilini;  Karadeniz Bölgesi’nin gözdesi haline getirmiştir. Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a gelerek Türk İstiklal Savaşı’nı burada başlatmasıyla şehir hiç unutulmayacak bir önem kazanmıştır. Yaşadıkları ve yaşattıklarıyla tarihteki yerini her zaman korumuştur.