1. Dünya Savaşı Nedir?

1914 ve 1918 arasında meydana gelen Birinci Dünya Savaşı dünyadaki ana ekonomik güçlere karşı çıktı ve milyonlarca insanın ölümüyle sonuçlandı.

Birinci Dünya Savaşı Avrupa’nın büyük güçleri olan devletler tarafından 1914 ve 1918 arasında silahlı çatışmalarla meydana geldi. Savaşın küresel boyuttaki karakteri, çatışmaların batı kapitalist dünyanın tüm büyük güçlerini içermesiyle ilgilidir.

Savaşın Gelişimi

1870’lerden beri Avrupa’nın ana güçleri arasında milliyetçilik duygusu büyüyordu. Fransa’nın 1870 – 1871 yıllarındaki savaşta Prusya Prusya’ya yenilmesi Fransız revanşizmini teşvik etti. Ancak milliyetçilikten kaynaklanan başka çatışmalar da vardı. Örneğin Balkan bölgesinde, farklı milliyetlerden oluşan çeşitli gruplar imparatorlukların siyasi gücü altındaydı ve bu gruplar arasında çeşitli sürtüşmeler yaşanmaya başlandı ve aralarında düşmanlık yaratıldı.

Avrupa devletleri, sanayileri için gerekli hammaddeyi elde etmek açısından zengin sömürge topraklarını koruma ihtiyacı hissediyordu. Almanya ve ABD, o dönemde dünyanın tek sanayi gücü olan İngiltere’yi geride bırakmaya başlamıştı. Hammadde kaynaklarını ve endüstriyel ürünler için tüketici pazarlarını garantide tutabilmek adına, ordularını güçlendiren ve yeni silahların üretimini teşvik eden bir silahlanma yarışı da vardı.

Siyasi açıdan, bu tehditler bağlamında Avrupa ülkeleri arasında bir dizi ittifak yapıldı. İngiltere, Fransa ve Rusya arasında Üçlü İtilaf oluşturuldu; bunun karşısında ise Osmanlı İmparatorluğu, Almanya, Avusturya-Macaristan ve İtalya’dan oluşan dörtlü bir İttifak kuvveti oluşturuldu.

28 Haziran 1914 tarihinde bu güçler arasındaki ilişki maksimum gerilim noktasına ulaştı. Avusturya Arşidükü Franz Ferdinand, Saraybosna’da bir Sırp örgüt üyesi tarafından suikast sonucu öldürüldü. Suikasttan sonra Avusturya – Macaristan İmparatorluğu Sırbistan’a savaş ilan etti. Bu olay sonucunda Rusya, Sırpların ve Rusların Slav olması ve Rusya’nın Balkan bölgesinde çıkarları olması sebebiyle Sırbistan’ın yanında yer alma kararı aldı.

Bu yaşananlarla birlikte ittifaklar sistemi devreye girdi ve Almanya, Fransa ve İngiltere’de çatışmaya doğrudan dahil oldu. Birinci Dünya Savaşı artık başlıyordu.

Birinci Savaş iki aşamaya ayrılabilir: 1914 ve 1915 arasında bir hareket savaşı; ve 1915 ile 1918 arasında bir mevzi savaşı.

Siper savaşlarında uçaklarla düşman hatlarının içlerine sızılabiliyor ve düşman topraklarına kimyasal silahlarla saldırılabiliyordu. Bu durum ordular arasında sayısız ölüme neden oldu. Siper savaşlarının başlamasıyla beraber her iki tarafta yeni katılımlar gerçekleşiyordu. İtilaf tarafına Japonya, İtalya, Romanya ve Yunanistan katıldı. Merkezi Güçler tarafına (ittifak Devletleri) Bulgaristan destek verdi.

Savaşın Önemli Sonuçları

Savaşın sonucu Çarlık rejiminin çöküşü ve Rus Devrimi’nin patlak vermesiyle belirginleşmeye başlandı. 1918’de Bolşevikler, savaştan çekilme kararı alarak Almanya ile bir barış anlaşması imzaladılar. O zamanlar, doğu cephesindeki mücadele önemli ölçüde azaldığından Almanya için koşullar elverişliydi.

Çatışmanın başlangıcından beri, ittifaktaki ülkelere silah ve gıda tedarik eden ABD ise, nisan 1917’de çatışmaya doğrudan girerek sahip olduğu endüstriyel ve savaşçı güç sayesinde Almanya’ya karşı denge kurabilmeyi başarabilmişti.

ABD’nin savaşa girmesiyle Alman birlikleri art arda yenilgi yaşamaya başladı. Kasım 1918’de ateşkes ilan edildi. Almanya’nın Birinci Dünya Savaşı’ndan ayrılmasıyla beraber müzakereler başladı ve sonucunda Versailles Antlaşması imzalandı.

Birinci Dünya Savaşı’nın diğer sonuçları, Milletler Cemiyeti’nin oluşumuna ek olarak Avusturya-Macaristan ve Osmanlı İmparatorluklarının dağılmasıydı.